อำเภอบำเหน็จณรงค์ เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดชัยภูมิ ได้รับการยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ. 2499 โดยแยกออกจากอำเภอจัตุรัส
 

ตามหลักฐานพงศาวดารกรุงเทพมหานคร และจดหมายเหตุบางตอนได้บันทึกไว้ได้ความว่า ในสมัยแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชการที่ 2 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ อำเภอบำเหน็จณรงค์ เป็นเพียงด่านๆหนึ่ง เรียกว่า ด่านชวน มีขุนพลเป็นนายด่านรักษาการอยู่ ต่อมาในสมัยแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ทรงเห็นว่าด่านชวน เป็นด่านที่สำคัญในการที่จะต่อต้านหัวเมืองด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือที่จะคิดการกบฎ จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้ขุนพลเมืองธุขันธ์ มาเป็นนายด่าน

เมื่อปี พ.ศ. 2369 เจ้าอนุวงศ์เมืองเวียงจันทร์คิดการกบฎยกกองทัพมาตีหัวเมืองทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือถึงเมืองนครราชสีมา ขุนพลด่านชวนจึงได้ยกทัพไปต่อสู้กับข้าศึก ที่เมืองนครราชสีมา จนกองทัพของเจ้าอนุสงศ์เมืองเวียงจันทร์ แกย่ายไป ผลจากวีรกรรมของขุนพลด่านชวนในครั้งนั้น พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชการที่ 3 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าพระราชทานบำเหน็จความชอบ ให้ขุนพลนายด่านชวนเป็น พระฤทธิฤๅชัย และยกฐานะด่านชวนขึ้นเป็นเมือง ชื่อว่า เมืองบำเหน็จณรงค์ ในปีกุน เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2369 ขึ้นตรงต่อเมืองนครราชสีมา

พระฤทธิฤๅชัย ได้ปกครองประชาชนด้วยความร่มเย็นเป็นสุข ได้ทำนุบำรุงบ้านเมืองให้เจริญรุ่งเรืองขึ้น สร้างจวนที่ทำการขึ้นที่ตำบลบ้านชวน ปิดกั้นคูบึงชวนไว้ใช้สำหรับบริโภค ใช้สอย และใช้ในการเกษตรกรรม ในด้านการศาสนาได้ร่วมกับประชาชนสร้างวัดขึ้นที่บ้านปะโค ตำบลบ้านชวน ซึ่งยังปรากฏเป็นหลักฐานอยู่ตราบเท่าทุกวันนี้ เมืองบำเหน็จณรงค์ ไปกครองในฐานะเป็นเมือง และมีเจ้าเมืองปกครองต่อเนื่องกันมาอีกสองท่าน จนถึง พ.ศ. 2440

พ.ศ. 2440 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ได้ทรงปรับปรุงการบริหารราชการแผ่นดินให้เหมาะสมกับกาลสมัยทรงโปรดเกล้าให้ยุบเมืองบำเหน็จณรงค์ ตั้งเป็นอำเภอบำเหน็จณรงค์ และแต่งตั้ง พันสิทธิ์ ( หลวงมหานพฤการ ) เป็นนายอำเภอคนแรก ขึ้นตรงต่อเมืองชัยภูมิ

พ.ศ. 2446 ทางราชการได้ยุบอำเภอบำเหน็จณรงค์ เป็นตำบล เรียกว่า ตำบลบ้านชวน ขึ้นอยู่ในการปกครองของอำเภอจัตุรัส ต่อมาในปี พ.ศ. 2448 ได้ยกฐานะตั้งเป็นกิ่งอำเภอบำเหน็จณรงค์ อำเภอจัตุรัส และได้ยกฐานะเป็นอำเภอบำเหน็จณรงค์ เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2499